Башҡорт диңгеҙе ниңә һайыға?..

Әүҙем йәмәғәтселәр Асылыкүл һайыға, тип борсолоу белдерә. Яр буйҙарын күпләп ҡамыш баҫа, яҡын киләсәктә күл ҡороп, һаҙлыҡҡа әүерелеүе ихтимал, тип хафалана улар. Мул һыулы күлдәр ни өсөн һайыға һәм уның эҙемтәләре нимәгә килтерә?

Асылыкүлдең элекке ярҙарынан күпмегә сигенеүен теүәл генә әйтеп булмай, әммә урындағы халыҡ фекеренсә, күл күҙгә күренеп һайыға.

Асылыкүл – майҙаны 23 квадрат километрҙан ашыу булған Башҡортостандың иң ҙур күлдәренең береһе. Уға 10-лап шишмә ағып төшә. Шишмәләр ҡороуы күл һыуы кәмеүенә тәүге сәбәптәрҙең береһе тип фаразлай ғалимдар.

Асылыкүл күҙгә күренеп һайыға. Бында йәшәүселәр күл элек ошо әшел һыҙаттан ине тип хәтерләй. Әлеге ваҡытта беҙ үлсәгән был яр 6 метрға сигенгән.

Һуңғы һигеҙ йыл эсендә Асылыкүлдә һыу кимәле йөҙ сантиметрға кәмегән һәм әле лә дауам итә. Элек тулҡындар йәйрәп ятҡан урындар ярға әүерелгән, был биләмәләрҙә үтеп сыҡҡыһыҙ ҡамышлыҡ һәм һаҙлыҡ. Сәбәптәре хужалыҡ итеүҙән экологик баланс боҙолоуы.

Ял итеүселәрҙең артыуы яр буйҙарының бысраныуына килтерә. . Был күлгә насар тәьҫир итә һәм ул һаҙлыҡҡа әйләнә.

Морат Шафиҡов, Бөтә Рәсәй халыҡ фронтының Башҡортостан буйынса «Экология» тематик майҙансығы модераторы

Икенсе сәбәп – Асылыкүл менән бер экосистемала торған Берҡаҙан һаҙлығында мелиорация эштәре.

Ауыл хужалығында гирбицидтарһыҙ эшләмәйҙәр.Төньяҡ өлөштә яр буйы һөрөлгән. Был баҫыуҙан ағып төшкән ҡар һыуҙары күлгә зыян килтерә. Ярҙа ағастар үҫергә тейеш.

Василий Мартыненко, Рәсәй Фәндәр академияһының Өфө биология институты директоры

Асылыкүлдә ағым юҡ. Шуға ла йәйге эҫе көндәрҙә һыу ныҡ йылый. Был үҙ сиратында һыу төбөнә ләм йыйылыуға сәбәпсе. Һыуҙағы үҫемлектәр сереп еҫләнә һәм көкөрт бүленә башлай. Әлеге ваҡытта күлде берҙән-бер һыу йылғаһы – Шарлама туйындыра. Ул бәләкәй һәм ҡайһы бер урындарын ләм ҡаплауы арҡаһында Асылыкүлгә килеп етә алмай.

Тәбиғәт паркы хеҙмәткәрҙәре лә Асылыкүлдең һайыҡҡанын раҫлай. Күл эсендә бәләкәй утрауҙар хасил булған, әммә артыҡ хафаланырға сәбәп юҡ, тип иҫәпләй белгестәр.

Әлеге ваҡытта борсолорға урын юҡ. Күл ысынлап та бер ни тиклем һайыҡты. Ҡамыш үҫеүе насар түгел. Унда күсмә ҡоштар оя ҡора.

Гүзәл Ғилманова, «Асылыкүл» тәбиғәт паркының бүлек етәксеһе.

Башҡортостандың хозур тәбиғәт ынйыһы булған күлде ҡотҡарыу мәсьәләһен экологтар, гидрологтар һәм ғалимдар өйрәнә.Белгестәр күл торошон һәм һыуҙың ҡайҙа китеүен асыҡларға иҫәп тота. Тәүге һөйләшеүҙәр ошо йомаға тәғәйенләнгән. Республиканың иң ҙур күле һайығыуы сәбәптәрен асыҡлауға ваҡыт, ә ҡотҡарыуға миллион һумдар талап ителәсәк.

Читайте нас:

© 2024 Сайт издания "Агидель"
Издатель: Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом
«Республика Башкортостан».
Адрес: 450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13.

Журнал зарегистрирован Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан
(Управлением Роскомнадзора по Республике Башкортостан).
Свидетельство ПИ № ТУ 02-01565 от 31.10.2016 г.
Журнал Башҡортостан Республикаһының Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттә теркәлде.
Таныҡлыҡ ПИ № ТУ 02-01565 31.10.2016 йылдан.

Редакция хеҙмәткәрҙәре
Мөнир Сәхиулла улы ҠУНАФИН - баш мөхәррир
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ - баш мөхәррир урынбаҫары
Луиза КИРӘЕВА - яуаплы сәркәтип
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА - бүлек мөхәррире
Салауат ӘБҮЗӘР - бүлек мөхәррире
Илнур ЮЛБАРЫҪОВ - бүлек мөхәррире
Миңзәлә АСҠАРОВА - сайт буйынса өлкән мөхәррир
Дилбәр ИШМОРАТОВА - өлкән корректор
Фәрзәнә ТУЛЫБАЕВА - биҙәлеш мөхәррире

Мөхәрририәт
Айгиз БАЙМӨХӘМӘТОВ
Таңсулпан ҒАРИПОВА
Гөлсирә ҒИЗЗӘТУЛЛИНА
Неля ҒӘЙНЕТДИНОВА
Тамара ҒӘНИЕВА
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ
Йомабикә ИЛЬЯСОВА
Луиза КИРӘЕВА
Зөлфиә ХАННАНОВА
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА
Салауат ӘБҮЗӘР
Әмир ӘМИНЕВ
Азамат ЮЛДАШБАЕВ
Гөлнур ЯҠУПОВА

Банкта беҙҙең реквизиттар: журнал «Агидель», ИНН:0278066967/КПП027843012
БИК:048073770
к/с 30101810600000000770
р/счет №40602810200000000009
Филиал ПАО “БАНК УРАЛСИБ” в г. Уфа

Телефон

8(347)2-92-77-66

Электрон почта

[email protected]

Адресы

г. Уфа, ул. 50 лет Октября, 13, 5-й этаж

Реклама хеҙмәте

8(347)2-92-77-66

Редакция

8(347)2-92-77-66

Ҡабул итеү бүлмәһе

8(347)2-92-77-66