Бөтә яңылыҡтар
Шиғриәт
9 Апрель 2020, 09:26

Башҡортостандың халыҡ шағиры Хәсән Назар

#Ағиҙелжурналы #шиғриәт

Торатау
Көн матур. Хәл дә арыу.
Торатау буйына, гүйә,
Йыйылған ете ырыу.
Мәж килә ҡарты — йәше.
Кинәнә халыҡ ял алып,
Көйлө ғәмәле, эше.
Йәшәгеҙ, ти, иҫән — һау!
Ошо фатихала тора
Был милли тау, изге тау.
Яҡты рухлы телмәрҙәр.
Шулай бында әүәлдән үк
Кәңәш ҡорған элгәрҙәр.
Юрап һәр саҡ хаҡ яҙмыш,
Байраммы, хәлдәр хайранмы,
Алғандар бында алғыш.
Аҫабаларға — алҡыш:
Бында — Салауат Кәримдәр,
Һәр кем йөҙөндә — балҡыш.
Арала иң олоһо
Мин булғанға тейҙе, ахыры,
Мәртәбәнең йылыһы.
Башҡортостан әләмен
Тапшырҙылар минең ҡулға,
Был — аманат, беләмен.
Тотоноп таштарына,
Үрмәләйбеҙ Әфтәх менән
Торатау баштарына.
Күңелдә беҙҙең — ҙурлыҡ,
Күңелде биләй ғорурлыҡ,
Бына — һырт! Һай, хозурлыҡ!
Елберҙәй әләмебеҙ!
Күпме киңлектәргә етә
Сәмебеҙ, сәләмебеҙ!
Көн матур. Хәл дә арыу.
Торатау буйында, гүйә,
Гөр килә ете ырыу.
Иманыбыҙ өндәшә:
Туплап беҙҙе, хуплап беҙҙе,
Йәшә, Торатау, йәшә!
* * *
Таулыҡай
Ҡороюл буйын төйәк иткән
Тыуған ауылым Таулыҡай,
Һин миңә — Ватан тупрағы
Төйнәлгән ҡулъяулыҡтай.
Исемең дә, тыуған ауылым,
Үҙе бер моң — Таулыҡай.
Тап һине йырлаған төҫлө
Мөҡҡәддәс сазлы Туҡай.
Кеше йәнле һиндә тауҙар,
Уларҙы — күңел һиҙә —
Аҡыллы сабырлыҡ менән
Сабырлы аҡыл биҙәй.
Ҡунаҡсыл был ҡырластарҙа
Ғәмле кеше бойоҡмай, —
Мең ҡатлы таштарҙы ярып,
Шишмәләр тиккә аҡмай.
Эй ауылым, ер моңона
Һуғарҙың йөрәкте һин.
Илатып та, йырлатып та
Йәшәргә өйрәттең һин.
Ҡайғырмам, ҡаплап офоҡто,
Бер саҡ әжәл ҡаныҡһа —
Йөрәгем бит һиндә ҡалыр,
Һинең иҫән — һаулыҡҡа.
* * *
Дауа
Моң ҡеүәтен ерҙә Хаҡ Тәғәлә
Биргәндер ул башлап башҡортҡа.
Әҙәм түгел, хатта таштар миңә
Әйтә алмаҫ, һин, тип, шапыртма.
Даһилыҡтар, халҡым, йырҙарыңда,
Моңдарыңда рухың. Ойотма.
Ниңә ҡарар кәрәк Ҡоролтайҙан?!
Үҙеңде һин үҙең онотма.
Һин ут йотмаҫ инең, туған моңдар
Иң ҙур һабаҡ булһа балаңа.
Ауырлыҡҡа барын япһарып, һин
Яҙмышыңдан яҙма, ҡолама.
Ҡанбабалар рухы дауа һиңә,
Үҙеңде һин үҙең һауыҡтыр:
Уралҡайҙы маҡтап бер йырлаһаң,
Күңелдәргә үҙе лә зауыҡтыр.
Ер йөҙөндә ҡайҙа тағы бындай
Һандуғаслыҡ менән бөркөтлөк?
Рухың алтындарын һаҡла, халҡым,
Ҡыла алмаҫ бер кем бер этлек.
Урал батыр бөрккән йәншишмәнән
Ҡотайғандай йәшел был ҡырҙар,
Йәҙрә ала алмаҫ тылсым итеп
Бирелгән бит һиңә был йырҙар.
Әҙәм түгел, хатта таштар миңә
Әйтә алмаҫ, һин, тип шапыртма,
Һынар өсөн, бәлки, Хаҡ Тәғәлә
Моң ҡеүәтен биргән башҡортҡа.
* * *
Ҡурай
«Уйыл»ды ҡайһы берәү ят һүҙ
яғылтып йырлай.
«Ҡурайсылар ҡурай уйнамаҫ,
Башҡорт ҡурайҙары булмаһа...»
Маҡтау тулы ошо һүҙҙәрҙә
Бер сәйерлек ята, уйлаһаң.
Ҡурайсылар — Тәңре ҡушҡанмы —
Тик бер заттан ғына борондан.
Дәрәжәһен тапмай ят көйҙәр,
Ҡурай йәне — башҡорт йырында.
Юҡ, был түгел сикләү, сикләнеү,
Салауат һуң нисә әсәнән?!
Һәр милләттә — шәхсән шөһрәттәр,
Ҡармау килмәй бер кем көсөнән.
Башҡаларҙың — башҡа асылы,
Асылдар ул — яуған ҡармы ни?
«Башҡорт ҡурайҙары булмаһа...»
Урыҫ ҡурайы ла бармы ни?!
Ҡурай!.. Һин бит нисә быуаттар
Йәндә — йәрәхәттәр имсеһе.
Шәжәрәһе халыҡ рухының,
Уралымдың, гүйә, илсеһе.
Баяғы ла сәйер һүҙ менән
Юҡ, йырламаҫ аҫыл йырсылар.
Абдулламы, әллә Сөләймән,
Рамаҙанмы шулай асылыр?!
Булмаһын тип йырҙың йыртығы,
Тыңлап тағы бөгөн «Уйыл»ды,
Бер ғорурлыҡ булып, йөрәктә
Ҡурайыма һәйкәл ҡуйылды.
Читайте нас: