+1 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Шиғриәт
12 Октябрь 2018, 17:32
Тамара ҒӘНИЕВА НУРҘАН НАҒЫШ СИГЕП ТАҢДАР АТА...
Йылҡыларҙы ҡыуҙым далаларға,Тауҙар арттыҡ инде, иншаллаһ.Иркенлеккә етә тиме ни ул,Ҡыңғ(ы)рау ғына таҡ та тышаула...
Тамара ҒӘНИЕВА
НУРҘАН НАҒЫШ СИГЕП ТАҢДАР АТА...
Эйәрҙем
Йылҡыларҙы ҡыуҙым далаларға,
Тауҙар арттыҡ инде, иншаллаһ.
Иркенлеккә етә тиме ни ул,
Ҡыңғ(ы)рау ғына таҡ та тышаула.
Далаларҙа ялды елгә сайҡап
Елдерһәң дә була. Дүнәндәр
Йәш тайҙарҙың тейеп сәмдәренә
Ҡыуышып ҡауышырға өйрәнгән.
Йылҡыларҙы ҡыуҙым урмандарға,
Ҡарымтанан аяп, ышыҡҡа.
Башҡайҙарын сайҡап күләгәгә,
Диҡҡәт ҡылды серле һулышҡа.
Йылҡыларҙы ҡыуҙым күлгә табан –
Сарсауҙарын баҫып һыулаһын.
“Сүк-сүк!” тиеп алдаштырҙым. Улар
Ҡайсылап тик торҙо ҡолағын.
Яратманы өйөр торғон һыуҙы,
Морон төрткән була, һыуламай!
Сүкләү менән, һайтлау менәнме ни,
Китте-барҙы тырым-тырағай.
Их, талымлы минең өйөргенәм...
Ҡыумаҫ булып, үҙем эйәрҙем.
...“Тотҡан юлын белгән халҡыңа ла,
Һыулауҙарын таныр йылҡыңа ла
Һин баш түгел. Ышан һәм тоғро бул!” –
Тип шығырлай эйәр, өҙәңгем.
Минең йөрәк
Килә һайрай, килә һайрай,
Моңлана талда сонар.
Былбылы ишетә микән,
Мин саҡ иламай торам.
Һыу ситенә генә баҫып,
Башын эйгән баланым.
Яңғыҙ өйрәк ҡурсып йөҙә
Һыңар ғына балаһын.
Баш осонда аҡ болоттар,
Гүйә, егеүле аттар.
Һағынаһыңмы? Шул кәрәк, тип
Үсәйҙер инде яттар.
Араларға инделәр ҙә
Хаслыҡтың ҡотҡолары,
Йәнемә сәскән гөлдәрҙе
Аямай йолҡҡоланы.
Һалдарға һалдым башымды,
Таңдарға ҡуша аҡтым.
Үҙем беләм һине юйыу,
Төйәкте юйыу хаҡын.
Ана, моңлана бер сонар,
Ана, һарғая өйрәк.
Балан түгел, эйгән башын
Һыҙланған минең йөрәк.
Һағынырһың
Һағынырһың әле...
Һары рауза
Һайлағанда кемдер үҙенә,
Шундай гөлдәр яратыусы берәү
Сағылғандай булыр күҙеңә.
Һағынырһың әле... Һары көҙҙә
Усаҡ яҡҡаныбыҙ биләндә.
Шып-шым ултыра торғас, ҡамап алып,
Аунатҡаның мине үләндә.
Һағынырһың әле...
Һары таңда
Йүгән тотоп тауҙа һыҙғырһаң.
Анау үрҙе, анау үҙәндәрҙе
Йондоҙ һүрелгәнсе ҡыҙырған.
Һағынырһың әле... Йән асыуға
Шарт япҡанда тышҡы ишекте,
Иңрәп кенә илап ыңғ(ы)рашыуын
Өйҙөң түрендәге бишектең.
Һағынырһың әле...
Балан
Битләстәге еләк арбаны ла...
(Әллә нишләп шуға алдандым),
Шәрбәт татлы түгел, асы татлы
Булып ҡуйҙы тәҡдир, даланым.
Йәш һығылыр сиктә сытырайып
Тәмләрменме яҙмыш баланын?
Эстән һыҙҙым да ул нисә йылдар,
Анау бер көн түгелеп иланым.
Күрешәһе түгел микән инде,
Быҫҡып яуа ямғыр. Көн боҙоҡ.
Яғылып ҡалған Наҡаҫ баланына
Һинең ҡырау, минең ҡыҙыулыҡ.
Ҡырау һуҡҡас балан балланһа ла,
Өҙөп ҡаптым,
Күңелем өшөнө.
Шул саҡлым да һыҙланырлыҡ итеп,
Рәнйетерлек сәбәп була икән,
Үкендерәм тиһәң кешене.
Аҡ сәскәлә саҡта шул баландар
Үҙең әйттең: “Бешкәс кил, көтәм!”
Тыным менән өрөп ҡыҙартырҙай
Мин инем бит ул йәй өҙлөккән.
Саҡ-саҡ ҡына һуңға ҡалдым бит һуң,
Еләк тиргән булдым бер тырыз.
Шул яҙлығыу үтә ҡиммәт хаҡлы,
Селпәрәмә өмөт ҡым-ҡырыз.
Еләгемде ҡапһам, атылғандай
Көлтә-көлтә осҡон йондоҙҙан.
Балан бешкән...
Һиңә һонайым, тип
Мин ул бөгөн донъя ҡыҙырған.
Йүгән
Ат эйәрләй белмәҫ бәндәләргә
Йүгән тотторҙоҡ та...
Йә инде.
Аттар яратмай бит ят заттарҙы,
Сығынлай ҙа өҙә йүгәнде.
Кейҙермәй ҙә ҡуя! Олатайҙан,
Атайҙарҙан ҡалған һөнәрҙе
Йәне отмағанға баш бирһенме,
Һалдырһынмы буйына өҙәңге?
Башын бирә тиме ғорур юрға,
Үрә баҫып алыр үрәпсеп.
Эйәрләмәй ҙә ни, эйәрлә, бар,
Арҙаҡлынан ғына күрмәксе.
Йүгән тигәс тә ни, уйынмы ни,
Тоттор ҙа ҡуй: ек тә ел, тиеп,
Һыбайларҙан алда таҫыл ирҙәр
Күкрәгенә башта эйәр һалыр,
Йәнен фиҙа ҡылыр ил тиеп.
Таң
Нурҙан нағыш сигеп таңдар ата...
Таңдар ата, хозур уғата.
Йөрәгемә ҡаба илаһилыҡ,
Уйҙарымды елдәр тағата.
Ел уята тирәк, сәскәләрҙе,
Иҫнәй биреп донъя кирелә.
Илһам тулҡынына инге килә
Ошо йәшкә еткән көйөмә.
Баш осомда ҡошсоҡ, эй, ҡылансыҡ!
Бер атыла ары, бер ҡайта.
Күңелеңдең микән талпыныуы?
Әүрәтмәйҙер мине һис юҡҡа.
Ҡаҡмасәле, ҡаҡма йөрәгемә,
Йырҙарыма күсер һағышың.
Елдәр булып иҫкәс, ҡанат елпкәс,
Күңелең көрҙөр, иҫке танышым.
Нурҙан нағыш сигеп таңдар ата,
Таңдар ата, ерҙе уята.
Ике күҙем никтер һеҙҙең яҡта,
Әллә ниндәй ғәзиз ипкен тарта,
Әллә ниндәй уйҙар уйлата.
Бысаҡ
Затлы һауыт-һаба шул көйө ул,
Һин булмағас, ҡунаҡ йыш килмәй.
Бысаҡ үтмәҫме ни?
Шулайҙыр шул...
Был арала эш күп, ҡул теймәй.
Элеккеләй былай сымыры мин,
Юҡты бар итергә беләмсе.
Етеш кенә йәшәп ятам шунда,
Донъя көтөп ҡулдан килгәнсе.
Икәү алған ҡаҙан йәтим түгел,
Шөкөрана, ризыҡ-тәғәмле.
Һин ташлағас, ҡойолоп төшкәйнем дә,
Шунан асып күңел пәрҙәмде
Донъяларға баҡтым үҙем булып,
Дауа булды йәнем көйөүгә.
Йәшәп була һинһеҙ,
Йәшәп була!
...Бысаҡ ҡына үтмәҫ был өйҙә...
***
Тарағанда еүеш сәстәремде,
Бармаҡтарың, һиҙәм, наҙ ғына.
Мин бик нескә түгелмен дә кеүек,
Томаланған никтер аң ғына.
Күктәге Ай нәҡ һыуһылыу һымаҡ,
Ә мин һылыу түгел асылда.
Сәйер булмаҫ төҫлө, төндө йыртып,
Күк ҡабағы бөгөн асылһа.
Күлгә һибә йыһан тәңкәләрен,
Улай түгел... Йондоҙ икән дә.
Мин ул тиклем илаҡ булмаһам да,
Күңелем тулды,
Яғылып киткән ыңғай
Иренеңдең тыны сикәмдә.
Һыу инәһе ярҙа сәсен тарай,
Абайламай беҙҙе. Яңғыҙаҡ.
...Мин ул тиклем нескә булмаһам да,
Шырауланған күңелем һыҙа эстән,
Осалмаҫын белгән ҡаҙ һымаҡ...
Ҡурай
Был ҡурайға нисек һыя икән
Һағыш булһын, шатлыҡ, мөхәббәт?
Яҙмышыңды, тарих, хәтереңде
Тапшырҙыңмы уға, мәмләкәт?
Үлән генә бит һуң,
Ҡыуыш ҡына,
Һулыш ҡына етер – йәнләнер.
Күңелдәрең уның ыңғайына
Баҡыйлыҡҡа ҡуша бәйләнер.
Был үләнгә нисек һыя икән
Ҡарғыш, зарҙар менән алғыштар?
Һығылып сыҡҡан моңға хайран булып,
Ил-ҡитғалар ихлас алҡышлар.
Бер ҡурайға нисек һыя икән
Йәшәү, үлем, күҙ-йәш, фәлсәфә?
Моңланғанда, гүйә, йыһан аңы
Ерҙе тиңе күреп серләшә.
Ҡурай ғына бит һуң!
Урай ғына
Йәндәреңде айҡап аһәңгә.
Ғаләмдәрҙән һөҙөп илаһилыҡ,
Әйҙәй беҙҙе уйлы ғәмәлгә.
Ҡор
Табындарҙа урын баҫҡыс-баҫҡыс,
Ҡул йыуҙыра бәғзе. Йәш әле.
Түрҙәгегә башлап тотторалар
Ит табағын, һурпа кәсәһен.
Табындарҙа ырыу мәртәбәһен
Яулағандар йырға дәрт итһә,
Ҡушылмайҙар уға.
Кем уйлана.
Кем йәшереп кенә йәш һөртә.
Табындарҙа күберәк аҡһаҡалдар
Вәғәз һөйләй. Фәһем бирерлек.
Түрҙән түбәндәрәк ултырғандың
Аң-уйына үтеп инерлек.
Табындарҙа ризыҡ сираты бар:
Һоғондорош, һурпа ҡоротлап.
Уйын-көлкө бер аҙ, иң һуңынан
Ултыралар оҙаҡ сәй уртлап.
Ана шундай ғәҙәт, ҡағиҙәләр
Юғалдиһә – илдең ҡото юҡ.
Йөрәктәрҙең төпкө уты юҡ.
Сыр яланғас күңел.
Ни барыһы
Бүҫелерлек сиктә тамаҡ туҡ.
Донъяһының никтер хуты юҡ.
Икәү бит ул
Йылҡы малы бәйҙә йүнкемәй ул,
Биктә торған аттар талсыға.
Елеү елен һағынып сайҡай ялын,
Аяғүрә йоҡлап төн сыға.
Биктә торған аттар булмаҫ саптар,
Иркенлектер – аттың хыялы.
Күкрәгендә сәм ҡабына бары,
Тамғалаһа ерҙе тояғы.
Онотмаһын аттар кешнәүҙәрен,
Төңөлмәһен берүк ҡомарҙан.
Донъя тотҡалары икәү бит ул:
Береһе – саптар, береһе – уҙаман.
Ҡарттар йорто
Йәшәү менән үлем ғәмәлдәре –
Фәлсәфәнең, буғай, иң ауыры.
Ике төшөнсәнең тар күпере –
Ҡарттар йорто.
Сират коридоры.
Әллә күккә, әллә ергә тамған
Ҡараштарҙың бында һүрән нуры.
Метрономдай саңҡый сәғәт уғы.
Ҡарттар йорто –
Сират коридоры.
Тәҙрә төптәрендә яран гөлдәр,
Япраҡтары сырхау.
Тупраҡ ҡоро.
Яңаҡтарҙа тәрән ғүмер һыры –
Ҡарттар йорто.
Сират коридоры.
Миңә бында урын табылырмы,
Ҡарттар йорто – сират коридоры?
Тартып алыр, бәлки, Аллаһ бабай
Турынан-туры ғына,
Турынан-туры...
Был шиғырым...
Һинең хаҡта түгел был шиғырым,
Һинең хаҡта түгел уй-хыял.
Яҙмаҫтайға ашҡыныуҙар тамам,
Яҙмағандар – үрҙә. Идеал.
Беҙгә тимәгәне күп инде ул,
Ҡарап туймаҫ, тик буй етмәҫлек.
Нәфсе һуҙмауға мин күптән күнгән,
Йәнем бикле, ым да үтмәҫлек.
Һинең хаҡта түгел йырҙарым да,
Илауҙарым ҡай саҡ аунаҡлап.
Мин һағынам бары бер май төнөн,
Сирень сәскәләрен ҡосаҡлап.
Тупһабыҙға кемдер түшәп китте,
Быуындарға төшә шул хәтер.
Ана шулар, бына нисә йылдар
Тәҙрә сиртә һәр яҙ нишләптер.
Шуға ғына минең күңелем тула,
Шул сирендәр генә илата.
Һулымай торған гөлдәр була икән,
Наҙ шыбырлай һәр яҙ аулаҡта.
Һағына микән?..
Бейештек беҙ таҡмаҡ әйтә-әйтә,
Мәрйен итеп ҡыҙҙар теҙҙе генә.
Шулар һаман сыңлай йыһанымда,
Оялаған күңелем үҙәгенә.
Гармунсыбыҙ ҙа шул таҫыл ине,
Беләктәре нисек талмағандыр.
Кемдең генә күңеленә үҙе
Өмөт ҡатыш һағыш һалмағандыр.
Көй оттомо беҙҙән һандуғастар,
Һуғарылдыҡ беҙме моңдарынан,
Ғаләмдәрҙең арғы яҡтары ла
Илһам һөҙҙө Наҡаҫ буйҙарынан.
Һағына микән беҙҙе ауыл төнө?
Йөрөр ине бейеп арабыҙҙа.
Бер геүләтеп алайыҡмы әллә?
Һирәгәйеп кенә барабыҙ ҙа...
Ғәфү ит
Белмәнем бит...
Күңелем сикһеҙ булғас,
Донъя иркендер, тип уйланым.
Йүгән, тышауҙарһыҙ – саптар байтал.
Елдерҙем дә ғәжәп матурлыҡҡа,
Моң-аһәңгә инеп сорналдым.
Ныҡ ышандым.
Донъя матурлығы
Һәммәбеҙгә етә. Алдандым.
Бар икән дә күҙгә күренмәгән
Мәкер тигән ебәк тоҡандары,
Сүрәте күп икән ялғандың.
Белмәнем бит...
Асығауыҙ инем.
Сөм күктәрҙән илһам һорандым.
Бәғзе ерҙәштәрҙең “Үрләмә!” тип
Аяҡ салыуынан тәкмәсләнем
Иң үренән зәңгәр хыялдың.
Булды инде...
Тайған, ауғандарым,
Ҡоштай һайрағаным ҡай саҡта.
Ғәзиз халҡым!
Һинән һуғарылыу
Һәм ғәм төйнәү аҫыл ҡосаҡта,
Йыр сығарыу моңоң шауҡымының
Илһамынан ғажиз, иҫ китеп,
Зауҡың ҡандырырлыҡ шағирлыҡмы?
Түгел икән,
Зинһар, ғәфү ит!
-------------------------------------
"Ағиҙел", № 9, 2018 й.
Читайте нас:
© 2025 Сайт издания "Агидель"
Издатель: Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом
«Республика Башкортостан».
Адрес: 450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13.
Журнал зарегистрирован Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан
(Управлением Роскомнадзора по Республике Башкортостан).
Свидетельство ПИ № ТУ 02-01565 от 31.10.2016 г.
Журнал Башҡортостан Республикаһының Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттә теркәлде.
Таныҡлыҡ ПИ № ТУ 02-01565 31.10.2016 йылдан.
Редакция хеҙмәткәрҙәре
Мөнир Сәхиулла улы ҠУНАФИН - баш мөхәррир
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ - баш мөхәррир урынбаҫары
Луиза КИРӘЕВА - яуаплы сәркәтип
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА - бүлек мөхәррире
Салауат ӘБҮЗӘР - бүлек мөхәррире
Илнур ЮЛБАРЫҪОВ - бүлек мөхәррире
Миңзәлә АСҠАРОВА - сайт буйынса өлкән мөхәррир
Дилбәр ИШМОРАТОВА - өлкән корректор
Фәрзәнә ТУЛЫБАЕВА - биҙәлеш мөхәррире
Мөхәрририәт
Айгиз БАЙМӨХӘМӘТОВ
Таңсулпан ҒАРИПОВА
Гөлсирә ҒИЗЗӘТУЛЛИНА
Неля ҒӘЙНЕТДИНОВА
Тамара ҒӘНИЕВА
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ
Йомабикә ИЛЬЯСОВА
Луиза КИРӘЕВА
Зөлфиә ХАННАНОВА
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА
Салауат ӘБҮЗӘР
Әмир ӘМИНЕВ
Азамат ЮЛДАШБАЕВ
Гөлнур ЯҠУПОВА
Банкта беҙҙең реквизиттар: журнал «Агидель», ИНН:0278066967/КПП027843012
БИК:048073770
к/с 30101810600000000770
р/счет №40602810200000000009
Филиал ПАО “БАНК УРАЛСИБ” в г. Уфа
Телефон
8(347)2-92-77-66
Электрон почта
Адресы
г. Уфа, ул. 50 лет Октября, 13, 5-й этаж
Реклама хеҙмәте
8(347)2-92-77-66
Редакция
8(347)2-92-77-66
Ҡабул итеү бүлмәһе
8(347)2-92-77-66