+12 °С
Болотло

ӘҘӘБИӘТ ВК ЙӘМҒИӘТ ӘҘӘБИ ЯҢЫЛЫҠТАР ТЕЛЕГРАМ

Бөтә яңылыҡтар

Шиғриәт

5 Сентябрь 2018, 16:52

Лариса АБДУЛЛИНА. РУХЫҢ ИЛ КҮГЕНДӘ, САЛАУАТ! Щиғырҙар.

Был даръяла берәй хикмәт барҙыр: Тартып тора тулҡын тылсымы.

Лариса АБДУЛЛИНА

Лариса Абдуллина 1975 йылдың 28 июлендә Башҡортостандың Дәүләкән районы Мәкәш ауылында тыуған.

Башҡорт дәүләт университетын тамамлағас, “Йәшлек” гәзитендә эшләй. Әлеге ваҡытта “Башҡортостан”гәзитенең әҙәбиәт һәм мәҙәниәт бүлеге мөдире. Ул – тиҫтәгә яҡын китап авторы.

МИНЕҢ ХАЛҠЫМ

Минең халҡым кемдәргәлер

Ҡаҙна һымаҡ.

Байлыҡтарын уның һанап,

Бәғзеләрҙең нәфселәре

Аҙа һымаҡ.

Минең халҡым кемдәргәлер

Келәт төҫлө.

Шул кемдәрҙең рухиәтте

Урлап ташыу тигән маҡсат,

Ниәт көслө.

Минең халҡым кемдәргәлер

Архив һымаҡ.

Шәжәрәһен йолҡоғандар,

Илаһ, һаҡла, һәләкәткә

Тарыр һымаҡ.

Минең халҡым кемдәргәлер

Иҫке һымаҡ.

Хасил булып бер тамырҙан,

Тик бер ҡуҙҙан яңырыуы –

Серле йомаҡ.

Минең халҡым кешелеккә

Терәү инде.

Мең хикмәтле асыл, рухы,

Иманы һәм ҡот-ырыҫы

Мөхәббәтле был Йыһанда

Берәү инде!

САЛАУАТҠА

Һинең юлдан ғына барам кеүек,

Күҙ алмайым һинән бер тотам.

Асылыңа әллә һыйынғанға

Донъялыҡты хатта онотам...

Юлһыҙлыҡта юлдар эҙләүемме?

Һинең маҡсаттарға эйәрәм.

Һынаумы был?

Әллә яҙмыш микән?

Бәхеттәнме йәшем тәгәрәй?

Офоғомда ҡай саҡ юғалаһың,

Тауышыңа табан юлланам.

Асмандарҙа ишараңды көтөп,

Алһыуланып китә күҙалмам.

Серем итер мәлдә уянамын

Тик янымда тойоп тыныңды.

Күҙҙәремде йомоп тоҫмаллайым

Ғорур баҫып торған һыныңды...

Һинең рухың илең күгендә бит!

Һин ҡайттың бит илгә, Салауат!

Сардарлығың ҡылыстарҙы сарлар!

Шағирлығың йөрәктәрҙе имләр!

Доғаларың халҡым дауалар!

Салауат!!!

ХӘТЕР

Йәнегеҙгә уйылып ҡалһын –

Тәкәй, Ысмайыл, Юлай.

Әле булһа был яҡтарҙа

Әруахтар һыҡтап илай.

Әле булһа янғын еҫе

Ыҫлай кеүек һауаны.

Кемдәр табыр кәрәк һүҙҙе,

Йәнде имләр дауаны?

Йөрәктәрҙә йөрөһөндәр –

Аҙналы, Ҡасай, Яҡуп.

Ер йөҙөнән ауылдарҙы

Ут-ялҡын алған йолҡоп.

Ялҡын ерҙән йолҡой яҙған

Милләтте тамырынан.

Һүнгән ауылда елдәр ҙә

Иҫәләр сабыр ғына.

Хәтерҙәрҙә генә йәшәр

Бикбулат, Мрат ауылы.

Зиһендәрҙе айҡап сығыр

Үткәндәрҙең дауылы.

Асылдарға һеңеп ҡалһын

Илде һаҡлау йолаһы.

Һомайғоштан яралған ул

Халҡымдың һәр балаһы!

Уттан ҡабат яралдыҡ беҙ,

Мендек Урал башына!

Мәңге уяу булығыҙ тип

Яҙам ҡәбер ташына!

Ауылдарҙың хәтер ташына!..

***

Ҡараштарың ниңә бойоҡ тимә,

Дауалары – һинең йөрәктә.

Буй-һыныңа һағыш төшкән тимә,

Һинһеҙлеккә йәнде өйрәтәм.

Бына тәү ҡат күкте күргән кеүек,

Тәү ҡат күккә һөйөп бағайым.

Киске уйындарға сыҡҡан ҡыҙҙай,

Сәсем үреп, сулпы тағайым.

Һөйләшергә өйрәнәйем әле,

Һинең исемеңде әйтмәйсә.

Атларға ла өйрәнәйем әле,

Ҡаршы сығыуыңды көтмәйсә.

Барыһы ла теүәл генә ине,

Телгә килдем, атлай башланым.

Тик шул мәлдә һинһеҙ был бәндәгә

Йәнә ҡарашыңды ташланың...

...Түп-түңәрәк булған был донъям һуң

Мең өлөшкә ҡасан бүленде?

Ярсыҡтарҙан исемеңде йыям,

Йыям селпәрәмә күңелде.

Йәнем сабый, шундай кескәй ине,

Тейеш түгел ине танырға?

Был бит бәхет моңо кеүек ине,

Ниңә әрнеү тулды был йырға?!.

***

Һине миңә, мине һиңә

Алыштырыр кеше лә юҡ.

Йәндәребеҙ игеҙ микән:

Ғәмәлдәр ҙә йәндәш икән,

Донъяла бит ише лә юҡ.

Мине һиңә, һине миңә

Алыштырыр заттар ҙа юҡ.

Бер-беребеҙгә булған хисте,

Икебеҙгә уртаҡ көстө

Баһаларлыҡ хаҡтар ҙа юҡ.

Һине миңә, мине һиңә

Алыштырыр әҙәм дә юҡ.

Һинең һалған яраларҙан,

Зөмрәт күҙем ҡараланған...

Йән имләрлек түҙем дә юҡ,

Йөрәк имләр әмәл дә юҡ..

ИЖАДСЫ

Был даръяла берәй хикмәт барҙыр:

Тартып тора тулҡын тылсымы.

Илһам бүләк иткән,

Ҡанат ҡуйған

Минуттарың, ғүмер, ошомо?

Ҡараштарың, диңгеҙ, һағындырған –

Төштәремә инмәй йөҙәттең.

Яраттырған саҡта ярат тиеп,

Үҙ-үҙемә инде йөҙ әйттем.

Мин зарығып һиңә килеп етәм,

Күсмә ҡоштай осоп, талпынып.

Ҡосағына алып иркәләйме

Офоҡтарҙа янған ялҡының?

Ҡабырсаҡҡа сумған ынйы төҫлө,

Тулҡындарға инеп йәшенәм.

Тертләп китәм йәшел йәшмә кеүек

Һинең ҡарашыңдың төҫөнән.

Тулҡындарҙы һинең саз итәм дә

Моңдарыңа һалам һағышты.

“Ғүмер – миҙгел генә” тигән йырҙы

Ярҙарыңа үҙең яҙыштың.

Һине, диңгеҙ, бер ижадсы итеп

Яратҡан ул Хоҙай тәғәләм.

Ҡабырсаҡты һырлай, ана, тулҡын:

Нағышына һыйған бар ғәләм!

ҒӘЗИЗ ВАТАНЫМ

Ҡар яумаған ҡыштан атлап киләм,

Ҡом шығырлай аяҡ аҫтында.

Тик бер һорау сәңкей сикәләрҙә,

Нимә ҡылһам, ҡайҙа барһам да:

Ошо булдымы ни беҙҙең Ватан?

Ҡайҙа барыр, илем, был юлың?

Ҡанаттарҙы йолҡор был һорауҙы

Биреп ҡуйһа бер көн бер улым?..

Ә мин уға яуап бирә алам

Төпкөлөнә китеп быуаттың!

Юҡ, һис әйтмәҫ ата-бабам рухы

Ниңә тиеп бөгөн уяттың...

...Икһеҙ-сикһеҙ ерҙең ҡуйынында

Яу артынан яуҙар ҡайтарып,

Манма ҡанға батып килеп еткән

Был заманға башҡорт уҡтары.

Ун алтынсы быуат –

Үҫмер түгел,

Тик егет тә әле булмаған.

Ҡайҙа бөгөн раҫлау тапҡан ерҙәр,

Ҡайҙа, Иван, теге бумагаң?!.

Батыршаға яуап хаты яҙам –

Барып етмәһә лә һис ҡасан.

Салауат бит төштә яу сапмаған,

Яҡты уйын үҙем юрашам.

Егерме лә һигеҙ генә түгел,

Һөйәкһеҙ был телдең ғәскәре.

Тик киләһе быуаттарға беҙҙе

Ни өсөн?

...Һәм кемдәр үткәрер?

Дан-шөһрәткә беҙҙең нәфсе – аҙғын.

Исем бирәләр тип алданып,

Тарих сылбырына тарих менән

Киләбеҙме саҡ-саҡ ялғанып?!.

Золом һүҙе беҙгә лә ул таныш.

Әйтерһең дә, халыҡ дошманы,

Олатайҙан илде аянылар...

Имеш...

Балаларын кем һуң аяны?..

Ошоһо ла беҙҙең Ватан була.

Кеҫәһендә һәр саҡ бығауы.

Юҡ, ул дәүер генә түгел, эйе,

Һәр бер заман беҙҙә болғауыр.

Ауылынан, ғәзиз балаларҙан

Мәхрүм иткән Ватан атаны.

Тик беҙ бына ҡабат тороп баҫып,

Ватаным тип уны атаныҡ!..

Азатлыҡ ул булмай фанилыҡта.

Беҙ ҙә ҡоло ошо хыялдың.

Ҡырҡ берҙә янған ҡанаттарҙы

Үҫкән тиеп нисек тоялдың,

Эйе, эйе, был һорауым һиңә,

Ватаным тип үлгән ҡандашым?

Ҡоралыбыҙ беҙҙең йөрәк булғас,

Йөрәгебеҙ һәр саҡ ҡында шул!

Асарбаҡтар ғәскәре лә – Ватан,

Хәйер һорашыусы ҡарт-ҡоро,

Шешә тауын өйгән заттары ла,

Себер ирҙәренең моторы...

Барыһы ла – Ватан...

Ватан, Ватан!

Шул ил тиеп киткән олатам.

Хәстәренән бигерәк бурыс һүҙе

Ҡалған кеүек беҙгә мираҫтан.

Һабан һөргән ерҙәре лә – Ватан.

Тик һабанды күрмәй был тупраҡ.

Кәштәләргә тулған икмәктең дә

Ватаны бит бынан бик йыраҡ...

Ҡанға һеңгән ҡалҡан булыу хисе –

Был уй ҡалмай беҙҙән бер тотам.

Һуңғы һулышта ла йөрәк һайрар

Ғәзиз илем минең – әй, Ватан!..

КҮМЕРҠАЛА