+12 °С
Ямғыр
Бөтә яңылыҡтар
Шиғриәт
5 Июнь 2018, 18:44
Хәсән НАЗАР. Тубырсыҡтар
Дүрт юллыҡтар – гүйә тубырсыҡтар:Ҡарағайҙың ғүмер төйөнө. Урман шауы – тубырсыҡтан шытҡан. Тубырсыҡтан сыҡҡан көй ине.
"Ағиҙел" №1, 2017 й.
Хәсән НАЗАР
ТУБЫРСЫҠТАР
Дүрт юллыҡтар – гүйә
тубырсыҡтар:
Ҡарағайҙың ғүмер төйөнө.
Урман шауы – тубырсыҡтан шытҡан.
Тубырсыҡтан сыҡҡан көй ине.
***
Ҡалалағы буран ниндәй сәйер –
Тышаулы ат һымаҡ сапсына.
Башҡынайын бороп ҡарар төҫлө,
Тауыш бирһәң уға саҡ ҡына.
***
Ҡырҙа тулап тыуған ауыл моңо
Табындарға күсә, сәхнәгә...
Шул моң аҙаҡ зарығып ынтылғандай
Ауыл һыртындағы сәхрәгә.
***
Бәхет, тик һин генә ҡартаймайһың,
Ҡартайһаң да бер ҙә зыян юҡ.
Һин шундай ҡош инде ерҙә, бәхет,
Ҡанаттарың бар ҙа, ояң юҡ.
***
Шулмы икән әллә илһам көсө,
Шулмы шағир ысын-ысындан —
Һыҙып эстән, әрнеп яҙғанда ла,
Ҡояш уйнай ҡәләм осонда.
***
Ҡасышлы уйнай яҙ һәм көҙ,
Уйнай ҡыш менән йәй ҙә.
Сабыйҙар, һеҙ ҙә уйнағыҙ,
Уйнап ҡалығыҙ әйҙә!..
***
Айға оса икәү ярышып...
Ә ул, ер кешеһе, баҫып торҙо
Күтәралмай күккә ҡарашын –
Дауыл һуҡҡан таңда арышын.
***
Хәҡиҡәт ябай һәм бөйөк:
(Ҡояш түбәндән сыға).
Ымһынмай ул дан-шөһрәткә,
Буйһонмай ул ҡамсыға.
***
Үҙ ҡәҙерен ебәрмәһә, кеше
Маҡтау һүҙен кире ҡаҡмаҫ.
Тик битараф ҡалыр, сөнки унда
Үҙе өсөн яңылыҡ тапмаҫ.
***
Беләм, миңә ҡарата һин –
Ҡояшһыҙ көн, айһыҙ төн.
Тик һөйәм һине, миңә һин
Ҡояшҡа тиң, айға тиң.
***
Һылыуым, йәшертен генә
Бер һирпелеп ҡарауың
Ишеттермәҫ ине хатта
Һандуғастар һайрауын.
***
Өркәк, иркәк булһа һүҙең,
Янмаһаң, яҙма ирегеп –
Эйәргә күнмәгән атта
Яуҙарға сапмаҫ ир-егет.
***
Әле йәшәмәнем ерҙә,
Көлдөм, уйнаным ғына.
Иртән йәшәй башлармын тип
Бары уйланым ғына.
***
Ерҙән күтәреләме ул,
Күктәнме ергә иңә –
Һүнә эңер зәңгәрлеге,
Һүнә – күҙҙәргә һеңә;
Миңә ҡара – шул зәңгәр моң
Һирпелә һиңә, һиңә!
***
Күңелем минең – ете ҡат күк,
Етмеш сер йәшеренгән.
Асылыр бер күк ҡабағы,
Йәйғоро ла ҡалҡыр тағы,
Тик ҡурҡма йәшененән!
***
Эттәрҙең иң йүнһеҙҙәре –
Төнө буйы лау ҙа лау.
Уларса: шулай яр һалыу –
Дошмандарҙы һағалау.
***
Ярамһаҡлыҡ... Унда барҙыр
Бөтәһе лә, бөтәһе лә.
Тик йөрәге генә уның –
Көтәһегә, көтәһегә.
***
Яңғыҙлыҡта минутты яр һалып
Һанай сәғәт – гүйә һаҡта.
Сәғәт түгел, йөрәк барлығы ла
Онотола бүтән саҡта.
***
Кемгә нимә – барыһын килтерер яҙ,
Ер-һыу тулы булыр бүләге.
Тағы аяҡ баҫмаҡ ҡара ергә –
Тик шул ғына минең теләгем.
***
Эйәрсен ине, өйрәнсек булды.
Өйрәнсек ине, хәҙер – һөнәрсе.
Ижадсы булыу яҙмаған уға,
Йәшәр ул быны белмәй үлгәнсе.
***
Үҙен ул, бахыр, әллә кем итеп,
Яҙа ла яҙа, алға ла уҙа.
Һүҙенән алда йөрөй ул үҙе,
Гүйә ҡыу ағас тауҙа, ҡалҡыуҙа.
***
Белә ул алтын үҙенең хаҡын,
Аяҡ аҫтында ятмай ул ялтлап.
Хатта алтынға булырмы ҡәҙер,
Ҡулдан-ҡулға ул һатылһа ваҡлап.
***
Мөхәббәтһеҙ кеше – иң бәхетһеҙ,
Ул ҡот осҡос мыжыҡ, ҡаяулы.
Ғашиҡтар ҙа әүлиәләр түгел,
Тик мөхәббәт булғас – аяулы.
***
Тере саҡта ер тип даулашты ул,
Нәфселәре шашып, ул йән атты.
Хәҙер ана ҡәберенән тупраҡ
Өйөм булып артып, ҡалҡып ятты.
***
Айыҡ саҡта онота ул йырҙы,
Айыҡ саҡта бер ҙә йыр башламай.
Иҫерһә тик, йыр иҫенә төшә,
Иҫеректе хатта йыр ташламай.
***
Һин диңгеҙгә ынтылаһың,
Ынтыл, әйҙә.
Тик онотма – шишмәләрҙән
Һыу ал тәүҙә.
***
Алабута аш булғанда
Алтын да таш булды.
Илде байғоштар баҫҡанда
Затһыҙ ҙа баш булды.
***
Һыуға һыу тартыла,
Уттан ут артыла.
Ишләнеп, ҡушланып
Донъя яңыртыла.
***
Хистәрҙә иләп түкмәһәм
Ҡырлығын мин,
Белмәҫ инем саф һөйөүҙең
Барлығын мин.
***
Ҙур йәндәрҙән һөйөлдөм мин,
Ваҡ йәндәрҙән тибелдем мин.
Танып ҙур һәм ваҡ йәндәрҙе,
Үҙемде үҙем белдем мин.
***
Ерҙе баһраулаған – тауҙыр,
Тауҙы баһраулаған – таштыр,
Тауҙа һауаланған – беҙҙең
Таш аҫтында ятыр баштыр.
***
Һанаһаң, һанамаһаң да,
Иҫәпкә йондоҙ тулмай:
Бәхетһеҙҙәр араһында
Бәхетле булып булмай.
***
Әйт һин, әйтмә
Күктәр ҡошона:
Ерҙең еме
Етә башына.
***
Һанға һуҡмаған булыуың
Минең өсөн бер ни түгел.
Әгәр мин бына төңөлһәм,
Һиңә булырмы һуң еңел?
***
Бәхет эҙләп ситкә китәләр,
Китәләр бит янып-көйрәп тә.
Ярсыҡ-ярсыҡ булып Ватаным
Тарала бит күпме йөрәктә.
***
Абынмай ҙа, табынмай ҙа,
Ҡабынмай ҙа – бына бәндә
Көндөҙҙәрен, гүйә, ролдә,
Ҡәҙимгесә микән төндә?
***
Белмәй мәсет, белмәй сиркәүҙе,
Ҡауыштылар – үтте ғүмерҙәр.
Хаҡ яҙғанды күрмәй ни сара –
Айырҙы тик аҙаҡ ҡәберҙәр.
***
Керләнеп китермен һинән,
Кәмерме икән керең?
Нурҙарын алырһың күҙҙең,
Артырмы яҡтың, ерем?
***
Хәҙерге йыр инде – «шыйыҡ сәй» ул,
Ә опера – «кофе төпрәһе».
Булмышыңа ятҡан – юғалтыла,
Йәки табылмай ул, күрәһең.
***
Мөхәббәт ул – үҙең өсөн өҙөлөү,
Йөрәк ярып яһаҡ түләйбеҙ:
Мине йәлләһен тип яратабыҙ,
Мине яратһын тип йәлләйбеҙ.
***
Хушлашманы килеп мәрхүм менән,
Булдымы ул әллә дошманы?
...Аңлашмаған килеш, еңеүселәй,
Кәмһетергә намыҫ ҡушманы.
***
Көлгән булабыҙ беҙ «Ишәк!» тиеп
Йығыла белмәүсенән һалам түшәп.
Хужа Насретдинды ер йөҙөндә
Йығылтмайса әммә йөрөтә ишәк.
***
«Йылан!» тиҙәр әҙәм яуызына,
Йылан – йылан инде, бул һин ары.
Ул – ҡурҡыныс. Әммә әҙәм кеүек
Эҙәрләмәй һине, теймә бары.
***
Нисә быуат трагедия бара...
Мөмкин түгел бөтөү төшөнөп:
Прометей йәл. Ғазаптарын әммә
Рәхәт сигеп ҡарай кешелек.
***
Ҡояш тотола. Сәбәптәрен беләм.
Йән ҡарая ҡай бер башҡортҡа:
Ҡанбабалар ҡоһоро төшә ана
Рухын һатып эскән маңҡортҡа.
***
Ил туплаған милләт – илдә зиннәт,
Ил тойғоһо артһын башҡортта.
Һин ҡалдырма, халҡым, ҡәрҙәштәрҙе
Шул зиннәттән мәхрүм буш
йортта.
***
Дүрт юллыҡ ул – бер емештер, гүйә,
Эстәрендә орлоҡ – ул үҫер.
Ҡыҫҡалыҡта булһа оҫталыҡ та,
Күңелдәргә, бәлки, ул күсер.
***
Йән бирерҙәй эшем бар минең.
Рәми Ғарипов.
Ул төп һүҙен әйтте. Шағирлыҡ – шул.
Ваҡытында әйтте төп һүҙен.
Ғүмеренә торошло һүҙ әйтте,
Һәм үлемгә бирҙе ул үҙен.
***
Ниҙән был ҡәҙәре янып-көйөү?!
Яҡтыртмай бит шәм дә, янмаһа.
Шулдыр шағир – һүҙенән ул алда
Шәхес икәнлеген аңлаһа.
***
Малым да юҡ минең, даным да юҡ,
Шиғырым да һеҙгә – яҙғас та.
Мин үҙемде күрәм көҙҙән-көҙгә
Емеш биргән үкһеҙ ағаста.
***
Их, ғәфү үтенер инем...
Мостай Кәрим.
Ул, ышанып миңә, яҡын күрҙе,
Аһ, күңелен киттем уйламаҫтан.
Үкенестәр өҫкә сыҡмаҫ ине,
Һөҙөп ҡараһа ул миңә аҫтан.
***
Ҡалдырһа ла баҙыян тәгәс ҡомартҡыға,
Ата-баба ҡайтып бал йә буҙа һалмай...
Был быуындың ҡайтышлығын
шунда күрәм:
Элгәргене маҡтауҙан ул уҙа алмай.
***
Телдән төшмәҫ исем – гүйә, ялҡын,
Ялт-йолт үрләй өҫкә, төҫкә –
алтын.
Асылда бит өйҙө ҡуҙ йылыта,
Осоп бөткәс кенә, ләүкеп, ялҡын.
***
Ярты ҡартайтыусы һин түгел, тип
Яҙһам, оҡшар микән чиновникка?
Йә сиратта ҡаҡлар шиғырҙы ла,
Ниңә әрәм итеү һүҙҙе юҡҡа!
***
Затлылыҡ мөлкәттән килһә,
Баҫа ҡомағай һайлыҡ;
Байлыҡта намыҫ бөтәлер,
Намыҫта бөтһә байлыҡ.
***
Хайран итә был һыу кешене:
Ойоп аҡҡан Иҙел ишеме!
Әммә шуны әйтәм мин һеҙгә:
Шәп аҡҡан һыу етмәй диңгеҙгә.
***
Һүҙ, фекер һәм аҡыл – халыҡтыҡы,
Барыһы ла миндә – халыҡтан.
Ағас – урмандыҡы, ә орлоғо
Тупрағымда шытҡан, ҡалҡҡан.
***
Тағы яҙылырмы шиғыр,
Тигән уйҙы ситкә ҡыу.
Был – әйткән кеүек: иртәгә
Ағыр микән бынау һыу?
***
Гөлдәр һыу һорай...
Барҙыр үҙ сере:
Самаһыҙ ҡойһаң,
Тамыры серей.
***
Һәләтлеләр күп тә, талантлы аҙ,
Ҡайҙа ғына һүҙҙе ҡайырма,
Һәләтлеләр эшләй, талантлылар
Ижад итә – шунда айырма.
***
Бәлә мине ҡыуып етә,
Бызмырлаһам, арыһам.
Бәләне мин ҡыуып етәм,
Юлымда ҡыҙыу барһам.
***
Шул ҡәҙәре бошмаҫ, ығыш йәндең
Бер шатлығы ләҡәп булып ҡалды.
Йорто янды, үсе ҡанды:
– Тараҡандар бөттө! – тип
шатланды.
***
Һүҙең – бысаҡ. Тотор булһаң кәңәш,
Һин ултыр ҙа бынау бүкәнгә,
Бысағыңды тәүҙә үҙеңә сәнс,
Ауыртмаһа, сәнс һин бүтәнгә.
***
Үҙенең түшәгендә үлмәҫ затҡа,
Ҡараҡҡа ул – бөтә кеше ҡараҡ.
Ҡараҡтыҡын урлаһалар әгәр,
Хоҙай ҙа бер көлөр: эштәр харап!
***
Урамда – мең ғаләм, баҙарҙарҙа...
Урыҫ уны әйтә толпа тип.
Мин әйтәмен: Тәңрем, хурлауынан,
Ҙурлауынан уның һаҡла, тип.
***
Үҙгәрмәйем. Тәбиғәтем нисек
Ҡушһа – мин шулай.
Күңелемдә – шоңҡар ҡуныр ҡая,
Урманым шаулай.
***
Әрләшкән бар. Бер саҡта ла
Мал өсөн мин әрләшмәнем.
Серләшкән бар. Бер саҡта ла
Яман уйҙан серләшмәнем.
***
Еңмешлектән – бәхәс, ыҙғыш,
Ғәйеп кемдә – белеү кәрәк.
Ыҙғыш ҡуптарған икәүҙең
Аҡыллыһы – ғәйеплерәк.
***
Хәҙер күпме өйҙә – Ҡөрьән,
Ҡарамаҡҡа – йәндәр фиҙа.
Ҡөрьән уҡыусылар күп тә,
Иман килтереүсе ҡайҙа?
***
Донъя – гармония, донъя – аһәң,
Шиғыр шул камиллыҡ менән тулһын,
Ни рәүешле генә яҙһаң да һин,
Яҙғандарың бары шиғыр булһын.
***
Тик береһе өрһөн, бөтөнөһө
Ябырыла сығып был эттәр.
Этләнгәндә генә – яңғыҙ-яры,
Этләшкәндә улар – күмәктәр.
***
Кешеләрҙе билдәләйҙер
Холоҡ, һәләт, зауыҡ, аң.
Кешеләр тәбиғәт һымаҡ:
Кем – көн, кем – төн, кемдер – таң.
***
Башлыҡ дәрәжәһе ниҙә?
Әйтәһең:
– Башлыҡ булыуҙа.
Ниҙә башлыҡ дәрәжәһе?
Әйтәмен:
– Башлы булыуҙа.
***
Марста ла яраҡлашыр әҙәм,
Марста ла әгәр һыу булһа.
Ә моң?.. Тик ул ҡорғаҡһытмаҫ йәнен,
Ерҙән күскән йөрәк һау булһа.
***
Кемдәрҙелер аҡлап була,
Кемдәрҙелер яҡлап була.
Ҡотолғоһоҙ бары намыҫ,
Уны бары һаҡлап була.
***
Ят телдә һөйләшкән – таныш,
Үҙеңсә һөйләшкән – туған.
Икеһен дә ботарлаусы —
Әйтеп булмай: кемдән тыуған?
***
Мәҙәнилек беҙҙә ни кимәлдә?
Сағыла ул хатта юҡ-барҙа.
Күптәр – ҡарап туймаҫ йорттарҙа, тик
Сыҡһа тышҡа, урам сүп-сарҙа.
***
Эт аҫрай өйҙә. Бәрәс ҙурлыҡ.
Үпәсләшә хатта. Үҙ мәйеле.
Сирҡанып мин ситләшәмен өнһөҙ,
Теймәһен тип эт йәнленең еле.
***
Бер ҡатлылыҡ менән ылығыуҙар,
Кем алдында сиселгәнде белмәү –
Хәйерһеҙгә. Йомоҡлоҡ та – насар.
Аҙаҡ шулар – йәнде игәр беләү.
***
Ир һәм ҡатын – икеһе бер шайтан.
Раҫтыр, буғай, урыҫтың был һүҙе.
Икеһе бит ике шайтан булһа,
Йәшәмәк һуң бергә нисек түҙеп?
***
Ыҙғыш ҡойононда ике күрше,
Сәбәпсеме нәфсе йә көнсөллөк?
Ҡулдарына тоттораһы ине
Үҙ-үҙҙәрен һыҙырырҙай селек.
***
Һин үҙең дә хатта белмәгәнде
Һинең хаҡта һөйләү ғәйбәттер ул.
Һин иғтибар үҙәгендә икән,
Был да әле, бәлки, һәйбәттер ул.
***
Ирҙе алтын иткән – ҡатын,
Сепрәк баш булмаһа әгәр.
Ул ир йәнен бағлар уға
Һуңғы һулышҡаса ҡәҙәр.
***
Ерҙең аҫты, өҫтө – ҡорал, ҡорал...
Сатнатырлыҡ Ерҙе, шартлатырлыҡ.
Ҡайҙан шул ҡәҙәре ҡара ҡәһәт?!
Хоҙай үҙе хатта шаҡ ҡатырлыҡ.
Читайте нас:
© 2024 Сайт издания "Агидель"
Издатель: Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом
«Республика Башкортостан».
Адрес: 450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13.
Журнал зарегистрирован Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан
(Управлением Роскомнадзора по Республике Башкортостан).
Свидетельство ПИ № ТУ 02-01565 от 31.10.2016 г.
Журнал Башҡортостан Республикаһының Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттә теркәлде.
Таныҡлыҡ ПИ № ТУ 02-01565 31.10.2016 йылдан.
Редакция хеҙмәткәрҙәре
Мөнир Сәхиулла улы ҠУНАФИН - баш мөхәррир
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ - баш мөхәррир урынбаҫары
Луиза КИРӘЕВА - яуаплы сәркәтип
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА - бүлек мөхәррире
Салауат ӘБҮЗӘР - бүлек мөхәррире
Илнур ЮЛБАРЫҪОВ - бүлек мөхәррире
Миңзәлә АСҠАРОВА - сайт буйынса өлкән мөхәррир
Дилбәр ИШМОРАТОВА - өлкән корректор
Фәрзәнә ТУЛЫБАЕВА - биҙәлеш мөхәррире
Мөхәрририәт
Айгиз БАЙМӨХӘМӘТОВ
Таңсулпан ҒАРИПОВА
Гөлсирә ҒИЗЗӘТУЛЛИНА
Неля ҒӘЙНЕТДИНОВА
Тамара ҒӘНИЕВА
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ
Йомабикә ИЛЬЯСОВА
Луиза КИРӘЕВА
Зөлфиә ХАННАНОВА
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА
Салауат ӘБҮЗӘР
Әмир ӘМИНЕВ
Азамат ЮЛДАШБАЕВ
Гөлнур ЯҠУПОВА
Банкта беҙҙең реквизиттар: журнал «Агидель», ИНН:0278066967/КПП027843012
БИК:048073770
к/с 30101810600000000770
р/счет №40602810200000000009
Филиал ПАО “БАНК УРАЛСИБ” в г. Уфа
Телефон
8(347)2-92-77-66
Электрон почта
Адресы
г. Уфа, ул. 50 лет Октября, 13, 5-й этаж
Реклама хеҙмәте
8(347)2-92-77-66
Редакция
8(347)2-92-77-66
Ҡабул итеү бүлмәһе
8(347)2-92-77-66