– Килер төндөң ҡарынында.
– Төн килер ул, бәлки. Ә һуң көн тыуыуға
Ышанысың бармы?.. Шунан уйла инде.
(– Где день вчерашний твой?
Он в мыслях, в памяти хранится.
Оно из дня грядущего родится.
И может, ночь придет. А вот уверен ты вполне,
Что день наступит вновь? Ответа нет, уж как ни биться...)
Кем ул төрки, тип әйтһәләр: “Беҙ!” – тигәндәр бар ине,
Дәүләт ҡорған Илтерәштәр, Күлтәгиндәр бар ине;
Төркиҙәрҙең был донъянан юйылмауының хаҡын
Үҙҙәренең йәне менән түләгәндәр бар ине.
(Коль вопрошали: “Кто же тюрки?”
“Это мы!” – звучал ответ,
Хоть мир потрясших Ильтеряшов, Кюльтегинов больше нет.
За то, чтобы народы тюрков не сошли с лица земли,
Своими жизнями платили предки сотни лет).
Ун бәләнең егермеһе – әлеге шул хәмерҙән.
Тик көлөргә ашыҡма был сәйерерәк хәбәрҙән:
Бәләләрҙең унауынан был донъяла интекһәң,
Унауынан ахирәттә ут йоторға әҙерлән.
(От десяти злосчастий двадцать – все же от спиртного.
Но ты смеяться не спеши от вывода такого:
Коль десять бед тебя на этом свете будут мучить,
То десять мук еще в аду добавит кара Бога!)
Әпәкәйҙең ысын тәме асыҡҡанда беленер,
Ял итеүҙең рәхәтлеге талсыҡҡанда беленер.
Былар яҡшы аңлашыла. Ә быны аңлау ҡыйын:
Ғүмеркәйҙәрҙең ҡәҙере йән сыҡҡанда беленер.
(При голоде ты хлеба настоящий вкус узнаешь,
Когда устанешь ты – блаженства отдыха познаешь.
Все это так понятно. А вот как понять одно,
Что ценность жизни только перед смертью признаешь?..)
Төн ҡараһы һөймәй көндө, нишләтәһең,
Көн яҡтыһы ҡыуа төндө, нишләтәһең.
Хатта йәнһеҙ килеш ике тәкә башы
Бер ҡаҙанға һыймай инде, нишләтәһең.
(Враждует ночи мрак со светом, что поделать,
А дня лучи ночь гонят прочь, что поделать.
Известно уж давно: при варке мяса в казане
Для голов бараньих места нет, уж что поделать).
Ижад – мәңге осланмаҫ бер әҫәр икән,
Хис һәм фекер донъяһына сәфәр икән.
Ә ижадсы – бер мосафир. Барлыҡ йөгө –
Ҡулда ҡәләм, алдында бер дәфтәр икән.
(Что творчество? – Особый, вечно бесконечный труд,
А в странствие в мир мыслей, чувств пути всегда ведут.
А авторы – паломники. Бедна их ноша:
С собой лишь карандаш, тетрадь для творчества берут).
Йәшәү сере ниҙә? Белмәй һис бер бәндә.
Яуап, бәлки, үлән, йәнлек, ҡош телендә?
Тик уларҙы аңлау беҙгә бирелмәгән,
Ептең осо йәшерелгән бик тәрәндә.
(А тайна жизни в чем? О том не знает Божий раб.
Ответ, быть может, в языке зверей, и птиц, и трав?
Но не дано нам их понять, постичь. Всевышний
Запрятал тайну глубоко и скрыл, концы убрав).
Сикте үтеп, сикһеҙлеккә керәсәктән;
Йәшәү тигән мең дөйәләй бүләк өсөн
Бер төймәләй генә әжер бирәсәктән?
(Мы родились. Пожили. Кто избавлен от судьбы?
Границу перейдя, затем в безвестность входим мы.
А там за жизнь – подарок в тысячу верблюдов –
Вознагражденье, может, ждет с наперсток нас, увы).
Иң ҡиммәте ерҙә нимә? Кем белә?
Нимә өсөн донъяла ҡан түгелә?
Ғүмерҙән дә ҡиммәтлерәк – азатлыҡ,
Кәрәге юҡ унһыҙ тормош үҙе лә!
(На свете что ценней всего? Кто это знает?
Из-за чего из века в век кровь проливают?
Дороже жизни, говорят, людей свобода.
А без нее и жизнь не жизнь – так утверждают).
Бөгөн ҡояш – Йыһандағы шәм – тотолдо.
Ғауам тынды. Ер менән күк шомға тулды.
Хәүеф үтеп, Ай артынан күренгәс тә,
Ул яҡтыраҡ янып киткән кеүек булды.
(Сегодня солнце – светоч мира – медленно затмилось.
Народ притих. И все кругом в тревогу погрузилось.
Когда луна лик солнца наконец открыла,
То показалось: ярче прежнего оно светилось).
Һәр бер ғашиҡ һөйгәненә: “Яратам, – ти, –
Һин теләһәң, ҡышын былбыл һайратам”, – ти.
Тормош көлә: “Башҡа-башҡа еп инегеҙ,
Икегеҙҙе бер йомғаҡҡа сиратам”, – ти.
(Возлюбленной Ромео каждый скажет: “Я люблю!
Коли захочешь, буду петь, подобно соловью!”
Судьба смеется: “Были вы порознь, как нити,
Теперь обоих вас в один клубок легко совью”).
Ҡағылып та һуғылып ваҡыт карабында,
Айҡалабыҙ мәңгелектең даръяһында.
Ел уйнатҡан елкәндәре, гүйә, шаршау
Кәмит менән фажиғәләр араһында.
(На судно Времени нас всех судьба бросает
И в море Вечности нещадно нас мотает.
А паруса, что треплет ветер, – это ширма,
Что жизни фарсы или драмы открывает).