Бөтә яңылыҡтар

Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ Мең дә бер күҙәтеүем 261-се күҙәтеүем: "Амаһам, амайым, пописымды һамайым..."

Элекколхоз-совхоздар гөрләп эшләгән заманда баҫыуҙарҙы һаҡлаусы кешене әбйәшник(объездчик) тип атап йөрөттөләр. Улар хужалыҡтың иген баҫыуҙарын тапаған малдыбикләп, акт төҙөп, хужаларынан штраф түләтә торғайнылар. Бер ауылда һыйырҙарыбикләнгән кеше әбйәшниккә килгән. Тегеһе акт төҙөп, ҡултамғаһын ҡуйҙыртҡас ҡынаһыйырҙарыңды алырһың, тигән. Мал хужаһы ҡултамғаһын ҡуйыуҙан баш тартҡан да,китер алдынан былай тип әйткән:

– Амаһам, амайым, пописымды һамайым...
Хужа һыйырҙарын нисек итеп алғандыр, әммә "Амаһам, амайым..." тигән лаҡабы тороп ҡалған.


Яҡынса ваҡиға ҡайһы төбәктә барғанлығын төҫмөрләйһегеҙҙер. Ғөмүмән, туған телебеҙҙең рәсми танылған диалекттарынан тыш ошондай һөйләштәре лә бихисап. "Киске Өфө"лә эшләгәндә редакциябыҙҙа ике хеҙмәттәшебеҙҙең – Ейәнсуранан Илдар Туймаҡаев менән Рәшиҙә Махиянованың (икеһе лә мәрхүм, ҡараңғы гүрҙәре яҡты булһын) йырлап һөйләшеүен кинәнеп тыңлай торғайныҡ. Улар: "Атла-а-а-а-р, һыйырла-а-а-ар, авызый-мыртыла-а-а-а-ар", тип һандуғас кеүек һайраша инеләр.


Тәтешле башҡорттары телмәрендә "ҙ" өнөн күп ҡуллана, Ғафуриҙар менән Биләрит ҡатайҙары "тегентә-анта-мынта" тип һөйләшһә, сабыйға оҡшап китәләр һ.б.
Читайте нас: