+13 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Дөйөм мәҡәләләр
13 Март 2020, 18:15
Таҡтаға ҡарамай ғына. Шахматсы яҙыусылар
Мәскәүгә съезға китеп барабыҙ. Ғәҙәттәгесә, бер төркөм яҙыусылар шахмат уйнай. Мин яндарына бармайым да, ҡыҫылмайым да. Бер мәл тегеләр үҙ-ара уйнап туйҙылар, ахыры, мине саҡыра башланылар:- Әйҙә, уйна...Мин уларҙан ҡотолоу өсөн:#Ағиҙелжурналы
Мәскәүгә съезға китеп барабыҙ. Ғәҙәттәгесә, бер төркөм яҙыусылар шахмат уйнай. Мин яндарына бармайым да, ҡыҫылмайым да. Бер мәл тегеләр үҙ-ара уйнап туйҙылар, ахыры, мине саҡыра башланылар:
- Әйҙә, уйна...
Мин уларҙан ҡотолоу өсөн:
- Мин бөтәгеҙ менән бер юлы, таҡтаға ҡарамайынса ғына, уйнарға ризамын, - тим.
Күптәр таҡтаға ҡарамайынса уйнау алымын бөлмәй икән, аптыраштылар.
- Нисек... ҡарамай?
- Алдың да буш таҡта ла тормаймы?
- Битен ҡаплап ята ла уйнай.
- Йөрөштө нисек белә һуң?
- Беҙ әйтеп торабыҙ: КСЗ йәки ферзь А4, тип.
- Фигураларҙың ҡайҙа торғанлығын нисек хәтерләй һуң?
- Йәшенеп кенә ҡарайҙыр ул.
- Эргәһенә бер кешене һаҡлап торорға ҡуяйыҡ.
Уйнарға килешкәс, купеның өҫкө һәндерәһенә менеп яттым да, йөҙөмдө гәзит менән ҡапланым һәм партия башланды. Миңә ҡаршы яҙыусылар араһындағы бөтә көслө шахматсылар уйнай: Сафуан Әлибай, Шәриф Бикҡол, Әнүәр Бикчәнтәев, Сабир Шәрипов, Ғәзим Шафиҡов һәм башҡалар. Бөтәһе унлап кеше. Купеға саҡ һыялар. Төрлөһө төрлө йөрөш тәҡдим итә. Яңылыш йөрөш яһап фигураһын юғалтыр булһалар, мин иҫкәртәм:
- Улай йөрөмәгеҙ, фигураларығыҙҙы юғалтаһығыҙ. - Тегеләр шаҡ ҡата, йәнәһе, бөтәһен дә күрә!
Бер тапҡыр әйттем:
- СЗ-тә торған атымды 65-кә йөрөйөм.
Бөтәһе бер тауыштан:
- С3-тә атың юҡ, - тип ҡысҡырып ебәрҙеләр.
Мин аптырайым:
- Унда ат булырға тейеш.
Улар:
- Юҡ-юҡ! Һин онотҡанһың, ул атыңды ашаныҡ, - тиҙәр.
- Улайһа, хәҙер партияны бер ҡайҙа ҡарамайынса яҙып бирәм. Мин бөтә партияны башынан аҙағынаса хәтерләйем, - тигәс кенә тегеләр ғәфү үтенде.
- Ҡара әле, хәтерең яҡшы икән. Беҙ бит шаярып ул атыңды урлағайныҡ.
Партия аҙағына яҡынлашты. Яҙыусылар йөрөш яһай. Мин әйтәм:
- Улай йөрөмәгеҙ, юғиһә, өс йөрөштән мат алаһығыҙ.
Тегеләр ундай вариант ҡарай, тегеләй вариант эҙләй, әммә мин иҫкәрткән матты таба алмайҙар. Ә ул матты ҡуйыу өсөн мин тәүҙә ферзды ҡорбан итәм, шунан мат иғлан итәм. Юлдаштар шул ферзды ҡорбан итергә кәрәклеген күрмәй.
- Бында өс йөрөштән түгел, биш йөрөштән дә мат булмай.
- Алдаша! Ҡурҡыта!
- Йөрөйбөҙ шул ходты!
- Йөрөйһөгөҙмө? - тип һорайым.
- Йөрөнөк, - тиҙәр.
Мин ферзды ҡорбан иттем дә мат ҡуйҙым.
- Ә-ә, улай булһа, әлбиттә.
Ошо хәлдән һуң шахмат уйнарға тәҡдим итеүселәр ныҡ кәмене.
- Әйҙә, уйна...
Мин уларҙан ҡотолоу өсөн:
- Мин бөтәгеҙ менән бер юлы, таҡтаға ҡарамайынса ғына, уйнарға ризамын, - тим.
Күптәр таҡтаға ҡарамайынса уйнау алымын бөлмәй икән, аптыраштылар.
- Нисек... ҡарамай?
- Алдың да буш таҡта ла тормаймы?
- Битен ҡаплап ята ла уйнай.
- Йөрөштө нисек белә һуң?
- Беҙ әйтеп торабыҙ: КСЗ йәки ферзь А4, тип.
- Фигураларҙың ҡайҙа торғанлығын нисек хәтерләй һуң?
- Йәшенеп кенә ҡарайҙыр ул.
- Эргәһенә бер кешене һаҡлап торорға ҡуяйыҡ.
Уйнарға килешкәс, купеның өҫкө һәндерәһенә менеп яттым да, йөҙөмдө гәзит менән ҡапланым һәм партия башланды. Миңә ҡаршы яҙыусылар араһындағы бөтә көслө шахматсылар уйнай: Сафуан Әлибай, Шәриф Бикҡол, Әнүәр Бикчәнтәев, Сабир Шәрипов, Ғәзим Шафиҡов һәм башҡалар. Бөтәһе унлап кеше. Купеға саҡ һыялар. Төрлөһө төрлө йөрөш тәҡдим итә. Яңылыш йөрөш яһап фигураһын юғалтыр булһалар, мин иҫкәртәм:
- Улай йөрөмәгеҙ, фигураларығыҙҙы юғалтаһығыҙ. - Тегеләр шаҡ ҡата, йәнәһе, бөтәһен дә күрә!
Бер тапҡыр әйттем:
- СЗ-тә торған атымды 65-кә йөрөйөм.
Бөтәһе бер тауыштан:
- С3-тә атың юҡ, - тип ҡысҡырып ебәрҙеләр.
Мин аптырайым:
- Унда ат булырға тейеш.
Улар:
- Юҡ-юҡ! Һин онотҡанһың, ул атыңды ашаныҡ, - тиҙәр.
- Улайһа, хәҙер партияны бер ҡайҙа ҡарамайынса яҙып бирәм. Мин бөтә партияны башынан аҙағынаса хәтерләйем, - тигәс кенә тегеләр ғәфү үтенде.
- Ҡара әле, хәтерең яҡшы икән. Беҙ бит шаярып ул атыңды урлағайныҡ.
Партия аҙағына яҡынлашты. Яҙыусылар йөрөш яһай. Мин әйтәм:
- Улай йөрөмәгеҙ, юғиһә, өс йөрөштән мат алаһығыҙ.
Тегеләр ундай вариант ҡарай, тегеләй вариант эҙләй, әммә мин иҫкәрткән матты таба алмайҙар. Ә ул матты ҡуйыу өсөн мин тәүҙә ферзды ҡорбан итәм, шунан мат иғлан итәм. Юлдаштар шул ферзды ҡорбан итергә кәрәклеген күрмәй.
- Бында өс йөрөштән түгел, биш йөрөштән дә мат булмай.
- Алдаша! Ҡурҡыта!
- Йөрөйбөҙ шул ходты!
- Йөрөйһөгөҙмө? - тип һорайым.
- Йөрөнөк, - тиҙәр.
Мин ферзды ҡорбан иттем дә мат ҡуйҙым.
- Ә-ә, улай булһа, әлбиттә.
Ошо хәлдән һуң шахмат уйнарға тәҡдим итеүселәр ныҡ кәмене.
Наил Ғәйетбайҙың шахматсы яҙыусылар тураһындағы мәҙәктәрен түбәндәге һылтанмалар буйынса уҡырға мөмкин:
Читайте нас:
© 2024 Сайт издания "Агидель"
Издатель: Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом
«Республика Башкортостан».
Адрес: 450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13.
Журнал зарегистрирован Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан
(Управлением Роскомнадзора по Республике Башкортостан).
Свидетельство ПИ № ТУ 02-01565 от 31.10.2016 г.
Журнал Башҡортостан Республикаһының Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттә теркәлде.
Таныҡлыҡ ПИ № ТУ 02-01565 31.10.2016 йылдан.
Редакция хеҙмәткәрҙәре
Мөнир Сәхиулла улы ҠУНАФИН - баш мөхәррир
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ - баш мөхәррир урынбаҫары
Луиза КИРӘЕВА - яуаплы сәркәтип
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА - бүлек мөхәррире
Салауат ӘБҮЗӘР - бүлек мөхәррире
Илнур ЮЛБАРЫҪОВ - бүлек мөхәррире
Миңзәлә АСҠАРОВА - сайт буйынса өлкән мөхәррир
Дилбәр ИШМОРАТОВА - өлкән корректор
Фәрзәнә ТУЛЫБАЕВА - биҙәлеш мөхәррире
Мөхәрририәт
Айгиз БАЙМӨХӘМӘТОВ
Таңсулпан ҒАРИПОВА
Гөлсирә ҒИЗЗӘТУЛЛИНА
Неля ҒӘЙНЕТДИНОВА
Тамара ҒӘНИЕВА
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ
Йомабикә ИЛЬЯСОВА
Луиза КИРӘЕВА
Зөлфиә ХАННАНОВА
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА
Салауат ӘБҮЗӘР
Әмир ӘМИНЕВ
Азамат ЮЛДАШБАЕВ
Гөлнур ЯҠУПОВА
Банкта беҙҙең реквизиттар: журнал «Агидель», ИНН:0278066967/КПП027843012
БИК:048073770
к/с 30101810600000000770
р/счет №40602810200000000009
Филиал ПАО “БАНК УРАЛСИБ” в г. Уфа
Телефон
8(347)2-92-77-66
Электрон почта
Адресы
г. Уфа, ул. 50 лет Октября, 13, 5-й этаж
Реклама хеҙмәте
8(347)2-92-77-66
Редакция
8(347)2-92-77-66
Ҡабул итеү бүлмәһе
8(347)2-92-77-66