-5 °С
Ҡар
Бөтә яңылыҡтар
Дөйөм мәҡәләләр
25 Февраль 2020, 19:10
Хәтерҙәге хәтирәләр
Институттың беренсе курсына уҡырға төшкәс йәнәшәләге корпуста урынлашҡан педагогика факультетына алыҫтағы райондарҙың береһенән сыуаш ҡыҙы уҡырға килде. Һыуһыҙ ҡалаҡҡа һалып йоторлоҡ, йәйәүле ятып, һыбайлы атынан төшөп ҡарарлыҡ сибәр ине ул, төҫ-башы, буй һыны – һушың китерлек, гәлсәр башмаҡтар кейҙерһәң һуйған да ҡаплаған Золушка! Ул эргәбеҙҙән үткәндә елле-дауыллы көн тымып ҡалғандай, болотло-төмһәргәне яҡтырып, йәмләнеп киткәндәй итә. Тамсы ла арттырмайым, икмәк өҫтө, ундай ылыҡтырғыс заттар үтә лә һирәк тыуа, бына, Эстәрлеләге филология, педагогика факультетында ғына түгел, ул тотош институтта берҙән-бер генә. Йәнә, ҡыҙ үҙен үтә лә ипле, тәүфиҡлы тота, бөхтәлек, итәғәтлек ҡағиҙәләрен теүәл үтәп кейенеү-яһаныуы ла ябайҙың-ябайы, әммә килешле, бит-йөҙөнә лә буяҡ-помада, крем-кершән яҡмай. Бар егет-елән таһырайып ҡарап, мәжнүнгә ҡалып унан күҙен ала алмағас бер көн, лекцияларҙан һуң, бүлмәлә йыйылышып ултырғанда, һүҙ араһында әйтә ҡуйҙым:
Матурға әүерелеү…
– Егеттәр, күҙгә бәреп күренгән фактты инҡар итеү мөмкин түгел, был сибәргә фәҡәт мин генә лайыҡмын шикелле, шулай булғас, ҡамасауламағыҙ!
Уҡырға Армиянан һуң килгәнмен, башҡаларҙан ике-өс йәшкә олораҡмын. Хәрби хеҙмәттән старшина дәрәжәһендә ҡайтҡанлыҡтан үҙемде утты-һыуҙы кискән, күпте күргән, күпте кисергәнгә иҫәпләйем. Шуға курсташтарым тиҙ арала минең кире ҡаҡҡыһыҙ өҫтөнлөктө танып буйһона башланы, мәгәр уларҙы ипле өндәшеү, нигеҙле дәлил, нескә мәрәкә, кинәйәле ирония менән еңәм, алдырам. Ауыл мөхитендә тәрбиәләнгәндәр шаяртыуымды тейешле кимәлдә ҡабул итә һәм аңлай, ҡайһы саҡ үҙҙәре үк ҡыҙыҡты тапҡыр һиҙеп алып уны лаҡапҡа, көлкөгә борорға әҙер.
Был юлы ла Рәмил элә һалып алды:
– Бәхәс юҡ, абзый, һинең һымаҡ үҙенсәлекле ташбыуат экземплярҙары һирәк осрай хәҙер, өҫтәп әйтер инем, бөртөкләп хисапланыр кимәлгә ҡалып бараһығыҙ, әйтерһең Васнецовтың “Три богатыря” картинаһынан тереләй килеп төшкән алпамышаһың, суҡмар, һуйыл ғына етмәй, иллә күпме генә көсөргәнһәң дә тырышлығын бушҡа сығыр, педагогика факультетындағы белем ташының өҫтөндә моңайып ултырыусы Алёнушка һиңә ҡарамаҫ, һымаҡ… – Оҫта итеп тел сарларға уны ғына ҡуш инде!
– Нишләп улай тиһең, һин әйтмешләй, һоҡландырғыс, йәрминкәгә сығарырҙай төҫ-баш, һомғол буй-һын башҡаларҙа юҡ та баһа!
– Әрһеҙ-мөгөҙһөҙҙәрҙе янына яҡын юлатмайҙыр, әҙәпле-тәрбиәлеләр менән генә аралашалыр, тиеүем, ни тиһәң дә төпкөлдән килгән ауыл балаһы…
– Һеҙҙең арала вежливыйҙың иң скромныйы, илтифатлының хайран баҙнатһыҙы, тел биҫтәһенең оялсан йомоғо моғайын да миндер әле.
Камил менән Хәбир шуҡ йылмайҙылар:
– Әйттең хәбәр!
– Тап өҫтөнә баҫтың!
– Оҙон һүҙҙең ҡыҫҡаһы, егеттәр, Рәмил, һин теге шәп күлдәгеңде биреп торорһоң, Камил, күн курткаңды эҙләп аҙапланма, ул минең өҫтөмдә булыр, ә һиңә Хәбир лекцияларҙан һуң бүлмәгә бикләнеп трусиксан ултырып торорға тура килер, дефициттың дефициты, модный джинсыңды алам! Һуңғыһы – һылыу ҡыҙға буш кеҫә менән яҡынлап булмағанлығы көн кеүек асыҡ, сәскә-маҙар, туңдырма, икенсе-өсөнсөһө кәрәк, тигәндәй, йыйылышып ай аҙағынаса үтескә биреп торорһоғоҙ, аҡсағыҙ бөтһә ураҙа тоторға ла тура килер, ни хәл ҡылмаҡ? Бына, күрегеҙ ҙә тороғоҙ, иң күп тигәндә бер айҙан ҡыҙ минеке буласаҡ!
– Ай-һай, абзый…
– Буйың етмәҫтәйгә үреләһең…
– Ҡаба алмаҫтайға ымһынаһың…
Егеттәр шикләнеүҙәрен белдереп, шаулашып алды.
Әйткән һүҙ – атҡан уҡ, шулай итеп әрһеҙлегемде, һөмһөҙлөгөмдө, телдәрлегемде эшкә егеп, ҡыҙ артынан саба башланым, бер тотам ҡалмайым тегенән, күренеп ҡалһа өтәләнеп янына барып етә һалам, уҡыу залында тап итһәм, ҡабырғаһына терәләм. Буш ваҡытымда, сыуаш һүҙлеген алып, тырышып-тырмашып ят һүҙҙәр ятлап аҙапланам.
Әмәлгә баҡҡандай, шул осор, Сыуашстан театры гастролгә килгәйне, “Кай-кай Ивана” йәғни “Выйди, выйди за Ивана” комедияһын күрһәтә икән, ҡыҙҙы шунда саҡырҙым. Уйын-көлкөгә ҡоролған күңелле музыкаль комедия. Тамашасылар спектакль барышында һындары ҡатып көлә, томаналай бер ни төшөнмәһәм дә, үрмәксенән күрмәксе, тигәндәй, мин дә уларға ҡушылған булам. Аңламай, аңғармай көлөү һантыйланып үҙеңдән көлөүгә бәрәбәр икән ул.
Ваҡыт үтә торҙо, был ҡыҙ мине үтә яҡынлатмай ҙа, эргәһенән дә ҡыуып ебәрмәй, итәғәтле, рәсми дуҫлығыбыҙ, ҡайнар ҙа түгел, һалҡын да, йөрөйбөҙ шулай, көн менән төн төҫлө, Саҡ менән Суҡ ише. Ярты йылдан ҡыҙ районынан бер егетте эйәртеп килде лә минең менән таныштырҙы:
– Ошо минең йәрәшелгән кейәүем була инде… Яңы Йыл байрамында туйыбыҙ!
Асҡан ауыҙымды йоморға онотоп ҡаттым да ҡалдым, бына һиңә, мә! Аптырауым, ғәжәпкә ҡалыуым шунан, егет йәмһеҙҙең-йәмһеҙе, иң күрмәлекһеҙҙәрҙе бер рәткә теҙеп ҡуйһаң, ул моғайын да шул ҡойтолар ҡороноң иң һуңғыһы уҡ булмаһа ла артҡы урындарҙың береһен биләр ине. Кәмһетеп, ҡыйырһытып әйтмәйем, билләһи шулай: тәбәнәк, тыңҡыш буй, ерән, юҡ, еҙ төҫөндәге сәс, ҡыҙара бүрткән һипкелле йөҙ, тумжыҡ танау өҫтөнөн ҡараған баҡыр күҙҙәр, арыш башағылай тырпайған ҡаштар. Өҫтәүенә килешһеҙ, ауылса итеп кейенеп алған, булмышы – колхоз баҙарында көнбағыш, картуф һатып тороусы сауҙагәргә тиң!
Иртәгеһен мин уларҙы тағы ла урамда тап иттем дә тағы ла бер асыш яһаным – кейәү йораты шул арала күрмәлекленең һөйкөмлөһөнә әүерелгән дә ҡуйғансы: еҙ сәстәре бөҙрәләнә төшкән, һурылып ҡояшҡа ынтылған ҡыяҡ ише буйға ла үҫеп, тартылып киткәндәй, һайыҫҡан йомортҡаһына биргеһеҙ сыбары ла алтын ҡомолай емелдәп күренә, ә күҙҙәр инде ниндәйҙер эске йылылыҡ бөркөп балҡып яна… Баҡтиһәң, ҡыҙҙың икенсе яртыһы булмағанмын, булыу ғына түгел, яҡын да юламағанмын, ирекһеҙҙән егетте үҙем менән йәнәш ҡуйғайным, теге, бар йәһәттән дә мине уҙҙы ла китте.
Бына бит сибәргә йәнәш булыу нишләтә! Күктә лә Тәңре: ”Бер сибәргә бер йәмһеҙ!” тип ғәҙел итеп бүлеп ултыра, ти. Ана шул сибәр менән йәмһеҙҙән һоҡланғыс, айырылғыһыҙ пар хасил була. Тағы егет ысынлап та мөкиббән китеп был ҡыҙға ғашиҡтыр, ә бар йөрәктән, саф күңелдән һөйә белгәндәр генә ян-тирәне, көнитмеште күркәмләгән, яҡты, нурлы иткән матурҙың-матурына әүереләләр! Быныһы инде тормош дөрөҫлөгө, ҡағыҙға яҙылмаған йәшәйеш ҡануны!
Читайте нас:
© 2024 Сайт издания "Агидель"
Издатель: Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом
«Республика Башкортостан».
Адрес: 450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13.
Журнал зарегистрирован Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан
(Управлением Роскомнадзора по Республике Башкортостан).
Свидетельство ПИ № ТУ 02-01565 от 31.10.2016 г.
Журнал Башҡортостан Республикаһының Элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киң коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәттә теркәлде.
Таныҡлыҡ ПИ № ТУ 02-01565 31.10.2016 йылдан.
Редакция хеҙмәткәрҙәре
Мөнир Сәхиулла улы ҠУНАФИН - баш мөхәррир
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ - баш мөхәррир урынбаҫары
Луиза КИРӘЕВА - яуаплы сәркәтип
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА - бүлек мөхәррире
Салауат ӘБҮЗӘР - бүлек мөхәррире
Илнур ЮЛБАРЫҪОВ - бүлек мөхәррире
Миңзәлә АСҠАРОВА - сайт буйынса өлкән мөхәррир
Дилбәр ИШМОРАТОВА - өлкән корректор
Фәрзәнә ТУЛЫБАЕВА - биҙәлеш мөхәррире
Мөхәрририәт
Айгиз БАЙМӨХӘМӘТОВ
Таңсулпан ҒАРИПОВА
Гөлсирә ҒИЗЗӘТУЛЛИНА
Неля ҒӘЙНЕТДИНОВА
Тамара ҒӘНИЕВА
Әхмәр ҒҮМӘР-ҮТӘБАЙ
Йомабикә ИЛЬЯСОВА
Луиза КИРӘЕВА
Зөлфиә ХАННАНОВА
Гөлнара ХӘЛФЕТДИНОВА
Салауат ӘБҮЗӘР
Әмир ӘМИНЕВ
Азамат ЮЛДАШБАЕВ
Гөлнур ЯҠУПОВА
Банкта беҙҙең реквизиттар: журнал «Агидель», ИНН:0278066967/КПП027843012
БИК:048073770
к/с 30101810600000000770
р/счет №40602810200000000009
Филиал ПАО “БАНК УРАЛСИБ” в г. Уфа
Телефон
8(347)2-92-77-66
Электрон почта
Адресы
г. Уфа, ул. 50 лет Октября, 13, 5-й этаж
Реклама хеҙмәте
8(347)2-92-77-66
Редакция
8(347)2-92-77-66
Ҡабул итеү бүлмәһе
8(347)2-92-77-66